Daron Acemoğlu

2023 Nobel Ekonomi Ödülü: Özgür Toplumlar Daha Refah Yaşarlar

2023 Nobel Ekonomi Ödülü, Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson’a, özgür ve açık toplumların daha fazla refaha ulaşma olasılığı üzerine yaptıkları çalışmalar nedeniyle verildi. Ödül, bu ekonomistlerin, ülkelerin ekonomik başarısının arkasındaki temel nedenler üzerine yaptığı kapsamlı araştırmalara dayanıyor. Araştırmaları, demokratik kurumların ülkelerin refahında önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Özellikle, mülkiyet haklarının korunması ve halkın yönetimde söz sahibi olmasının toplumların zenginleşmesine katkı sağladığı belirtiliyor.

Koloni Dönemi ve Kurumların Rolü

Ekonomistlerin çalışmaları, özellikle Avrupa güçlerinin 1600’lerde başlayan sömürgecilik faaliyetlerine odaklanıyor. Çalışmalar, sömürgeci güçlerin yerleştirdiği kurumların, kolonilerin uzun vadeli ekonomik yapısını nasıl şekillendirdiğini inceliyor. Örneğin, daha az yerleşimci çeken yoğun nüfuslu bölgelerde, yerel bir elit sınıfı destekleyen politikalar kurulduğu, buna karşın daha az nüfuslu bölgelerde daha kapsayıcı ekonomik kurumların geliştiği belirtiliyor. Bu “doğal deney,” ülkelerin neden bugün zengin ya da fakir olduğuna dair önemli ipuçları sunuyor.

Demokratik Kurumlar ve ABD’deki Düşüş

Acemoğlu ve Robinson, günümüz demokrasilerinde artan hayal kırıklığına da dikkat çekiyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde ve Avrupa’da demokrasiye olan desteğin düşmesi, bu kurumların performansından duyulan memnuniyetsizliğe işaret ediyor. Johnson, ABD’de orta sınıfın küreselleşme, otomasyon ve sendikaların azalması gibi ekonomik baskılarla karşı karşıya kaldığını ve bu durumun toplumsal refah paylaşımını olumsuz etkilediğini belirtiyor.

Yeni Teknolojiler ve Gelecek

Ödüllü ekonomistler, yeni teknolojilerin, özellikle yapay zekanın (AI), ekonomik eşitsizlikleri artırabileceğine dikkat çekiyor. AI’nin işgücünü daha yetkin hale getirebileceği gibi, otomasyon dalgalarıyla orta sınıfı daha da zayıflatabileceği uyarısında bulunuyorlar. Bu durum, gelecekteki politik sonuçlar açısından büyük bir risk teşkil ediyor.

ETİKETLENDİ:
KAYNAKLAR:AP News
Bu İçeriği Paylaş